Yunus Emre’nin Eserlerinde Seslenme İfadeleri

Yunus Emre; Türk dili ve edebiyatına, Türk kültür dünyasına damgasını vurmuş sanatçıların başında gelmektedir. Divân’ı, Risâletü’n Nushiyye adlı didaktik içerikli mesnevisi Yunus’un hayat ile ilgili düşüncelerini, dünya, insanlar, yaşam-ölüm, dinî değerler hakkındaki gözlem ve fikirlerini ortaya koyan çok önemli eserlerdir. Gerek dil ve edebiyat gerek kültür ögeleri bakımından ilgi çekici ve zengin bir malzemeyle dolu olan bu eserler, seslenme ifadeleri bakımından da çeşitlilik arz etmektedir. Makalede Yunus Emre Divânı ve Risaletü’n-Nushiyye’de kullanılmış olan seslenme ifadeleri “Allah’a Yönelik Seslenmeler”, “İnsanlara Yönelik Seslenmeler”, “Canlı ve Cansız Varlıklara Yönelik Seslenmeler”, “Soyut Kavramlara Yönelik Seslenmeler”, “Şairin Kendisine Yönelik Seslenmeler” vb. olmak üzere seslenilen varlık temel alınmak suretiyle sınıflandırılacaktır. Seslenme ifadelerinin kullanım amacı ve yapısı örnek dizelerle açıklanacak; bu dil kalıpları aracılığıyla Yunus Emre’nin dili kullanma biçimi, duygu ve düşünce dünyasına ait kodlar çözülmeye çalışılacaktır. Ayrıca kullanılan seslenme ifadelerinin, sanatçının dili kullanmadaki ustalığını ve becerisini göstermedeki etkisi üzerinde de durulacaktır. Böylece Yunus Emre’nin dil ve gönül dünyasına, kullandığı seslenme ifadeleri penceresinden bakılmış olacaktır.