BALKAN DİL BİRLİĞİ’NDE TÜRKÇENİN ROLÜ

Bu çalışma, Balkan Dil Birliği’nde Türkçenin ve Balkan dilleri (Arnavutça, Arumence (Ulahça), Bulgarca, Rumence ve Yunanca) arasındaki dil birliğinin tarihî yönlerini incelerken Türkçenin bu dillere katkısını göstermeyi hedeflemektedir. Balkanlarda Osmanlı İmparatorluğu dönemi ve öncesindeki Türk varlığının Balkan dilleri üzerindeki etkileri, dilbilimsel tipoloji ve etkileşimleri bağlamında ele alınmaktadır. Türkçenin, Balkan dilleri arasında yapısal bir etkiye sahip olup olmadığı ve bu dillerin sesbilgisi ve biçimbilim özellikleri üzerindeki potansiyel etkileri tartışılmaktadır. Vurgusuz geniş ünlülerin dar ünlülere dönüşmesi Türkçede olduğu gibi Balkan dillerinde de yaygın bir ses olayıdır. Aynı şekilde ön ses türemesi de Balkan Dil Birliği’ne üye dillerde görülmektedir. “ı” sesinin de Balkanlarda ortaya çıkışı, ünsüz olan “c”, “ç,” ve “ş” gibi ön damaksıl seslerin bulunması Türk dilleriyle olan tarihsel etkileşimin bir yansıması olarak değerlendirilebilir. “mı” ekinin görevlerine bakıldığında cümlenin anlamını vurgulamak ve pekiştirmek için kullanılmaya başlanmıştır. Bu ek, sebep, koşul ve zaman anlamlarına da bürünebilir ve bazı durumlarda anlam kayması ile zaman zarfı işlevi kazanmaktadır. Balkan dillerinde fiil sistemlerinin düzeni konusunda Türkçenin etkisi dikkate değerdir. Balkan dilleri ve Türkçe arasındaki etkileşimler, dilbilimsel açıdan zengin bir alan sunmakta ve dil bilimcilere önemli bir çalışma alanı vadederken Balkan dillerinin karşılıklı etkileşimini ve bu etkileşimin Türkçe üzerindeki yansımalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu makalenin yöntemi, incelenen konunun tarihsel ve dilbilimsel yönlerini ele alarak yürütülmüştür.