Türkiye’de Kent Sosyolojisi Çalışmaları

ÖZ Bu çalışmada, Türkiye’de kent sosyolojisi alanında gerçekleştirilmiş olan çalışmaların bir değerlendirilmesinin yapılması amaçlanmaktadır. Ülkemizde özellikle Cumhuriyet ile birlikte kurulan kentler ve sanayileşmenin de artışıyla birlikte kırdan kente göç ile sosyologlar tarafından toplumun yapısının, toplumsal ilişkilerin seyrinin ve değişiminin anlaşılması açısından önemli bir alandır. Kent sosyolojisi alanında çalışmış bütün sosyologların layığıyla ele alınması çalışmanın kapsamını aşacağından Türkiye’de Türk sosyologlar ve araştırmacılar tarafından yapılmış çalışmaların dönemsel eğilimlerinin anlaşılmasını sağlayan ve alanlarında öne çıkmış isimlerin çalışmalarından yola çıkılması uygun görülmüştür. Kent sosyolojisi alanında yürütülen çalışmaların daha açık bir şekilde analiz edilebilmesi açısından ilk bölümde kent, kentleşme ve kent sosyolojisi kavramlarına değinilmiştir. İkinci bölümde ise, Türkiye’de geçmişten bugüne kent sosyolojisi kapsamında yürütülen çalışmalar konu edilmiştir. Bu bölümde çalışmaların izlediği seyir ve üzerinde durulan konuların daha açık anlaşılabilmesi açısından Cumhuriyetin kuruluşunun ardından ilk dönem çalışmaları, 1950-1980 dönemi arası çalışmalar ve 1980’den günümüze olan çalışmalar makale, kitap ve tez çalışmaları olmak üzere incelenmeye gayret edilmiştir. Konuyla bağlantılı olarak üzerinde sıklıkla durulmuş olan köy sosyolojisi, göç sosyolojisi ile ilgili araştırma ve eserler çalışma kapsamının dışında bırakılmış, dönemsel olarak yapılan araştırmaların içeriğinin ve meylinin anlaşılması açısından gecekondulaşma ile ilgili yapılmış olan eserler ise az sayıda örnekle sınırlı tutulmuştur. Bu değerlendirme sonucunda kent sosyolojisinin Türkiye’ de ne ölçüde ele alındığı, hangi alanlar üzerinde daha fazla durulduğu ve üniversitelerde tezlere konu ediliş kapsamı ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde, kent sosyolojisinin Türkiye’deki durumu ile ilgili değerlendirmelere yer verilmiştir. Ek 1 bölümünde Türkiye’de 2000 yılından günümüze kent çalışmalarıyla ilgili hazırlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerine ve Ek 2 bölümünde makale ve Ek 3’de ise kitapların bir listesine yer verilmiştir.