Kam Böri'nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu'nun Tarihi

Dede Korkut Kitabı’ndaki üçüncü boy Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’dur. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nda ve Bamsı Beyrek ve Banu Çiçek tiplerinde en eskisi tarihin derinliklerine uzanan birçok tarihi-destani-efsanevi-mitolojik tabaka bulunmaktadır. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nda tarihi-coğrafi-edebi-kültürel olarak başlıca iki tabaka bulunmaktadır: Alt Tabaka ve Üst Tabaka. Alt Tabaka En Eski Devirler Tabakası, İskit/Saka-Hun-Kanglı-Usun Tabakası, Göktürk-Türgiş Tabakası, Oğuz Tabakası’ndan oluşmaktadır. Bütün bu tarihi dönemler Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nu ve Bamsı Beyrek/Beyrek ve Banu Çiçek tiplerini şekillendirmiştir. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun en alt tabakasında, destanın mitolojik köklerinde, insanın üremesi ve toprağın üretkenliği ile ilgili unsurlar ve kozmolojik unsurlar yer alıyor olabilir. Bamsı Beyrek’in Kamlık/Şamanlık ile ilgili yönlerinin olduğu anlaşılmaktadır. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun İskit/Saka-Hun-Kanglı-Usun dönemine uzanan bir alt tabakası vardır. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun antik Grek/Yunan anlatılarıyla olan benzerlikleri bu boyun tarihin derinliklerine uzanan tarihi-destani-efsanevi-mitolojik köklerinin olduğunu göstermektedir. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun önemli bir tarihi tabakası Göktürk-Türgiş dönemiyle ilgilidir. Dede Korkut’ta önemli bir yere sahip olan Bamsı Beyrek/Beyrek tiplerinde en eskisi tarihin derinliklerine uzanan birçok tarihi-destani-efsanevi-mitolojik tabaka bulunmaktadır. Dede Korkut’taki Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’ndaki Bamsı Beyrek tipinin önemli bir tarihi tabakası Batı Gök-Türk Devleti’nin kurucu hükümdarı Tardu Kağan (576-603) ile ilgilidir. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun bir alt tabakası Oğuz dönemiyle ilgilidir. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun Bamsım Birek adlı bir Türkmenistan varyantının ve çok sayıda rivayet şeklindeki varyantının olması, boyda geçen birçok yer adı, bu boyun Orta Asya’da geniş yayılım gösteren Alpamış, Kozı Körpeş-Bayan Sulu, Aşık Garip, Şahsenem-Garip, Boz Oğlan-Yusuf Ahmet, Sayatlı Hemra, Şah Kasım, Dengiboz vb. farklı adlar altındaki birçok varyantının olması, bu boyun tarihi köklerinin Oğuzlar’ın henüz Orta Asya’da bulundukları 10.-11. yüzyıllardan daha eski bir tarihe ait olduğunu göstermektedir. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun en üst tabakası ise sonraki dönemlerle ilgilidir. Bu çalışmada Dede Korkut’taki Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun tarihi incelenmiştir.