Jan Kochanowski – Jan Matejko. W 440 rocznicę śmierci poety

Tekst jest efektem pracy nad scenariuszem przygotowanej przez autorkę w 2021 r. wystawy „Jan Kochanowski w twórczości Jana Matejki. Wokół bohatera i obrazu” nawiązującej do zainteresowań Jana Matejki (1838–1893) postacią poety epoki Odrodzenia. Jan Matejko kilkakrotnie w swojej twórczości przedstawiał wydarzenia i postacie ważne dla historii kultury, a wśród nich pojawia się także Jan Kochanowski (1530–1584). Artysta wykonał szkice portretowe, szkice kompozycyjne do obrazów, obraz historyczny czy też portret imaginacyjny poety, uwiecznił go także w dziele Ubiory w Polsce 1275–1795. Znakomity malarz gromadził w kolekcji artefakty związane z epoką. W pierwszych latach twórczości Matejki powstał obraz Jan Kochanowski z Urszulką (1862) przedstawiający poetę, autora Trenów cierpiącego po stracie córki. W roku 1884 krakowska Akademia Umiejętności uczciła trzechsetną rocznicę śmierci Jana Kochanowskiego zjazdem naukowym jego imienia. Jan Matejko ofiarował fantazyjny portret poety z humorystycznym wierszykiem własnego autorstwa umieszczonym na odwrocie obrazu. Artysta w ówczesnej działalności kulturalnej i społecznej był również zaangażowany w powstanie wystawy, organizowanej w salach Sukiennic przez Zarząd Muzeum Narodowego. Między innymi udostępnił publiczności artefakty z własnej kolekcji, a portret poety jego autorstwa witał gości wystawy.