Türk Edebiyatı Tarihinin Doğuşu

Modern manadaki edebiyat tarihi kavramı 18. asır sonlarından itibaren gelişmeye başlamış olup bundan önce yazılan benzer tarzdaki eserler, daha çok biyografik kitaplardır. Türk edebiyatında da 15. asır sonlarından itibaren çok sayıda şuara tezkireleri telif edilmekle beraber Türk edebiyatı tarihini bütünüyle verme gayesini güden ilk eser, Mehmed Fuad Köprülü’nün 1920’lerde yayınlanan Türk Edebiyatı Tarihi kitabı olmuştur. Daha önce benzer isimde yayınlanan kitaplar, konuyu ele alışları bakımından çok daha mahdut kalmışlardır. Bu makalede ilk önce Osmanlı ediplerinin 19. asra kadar devam etmiş olan Türk edebiyatı tarihi anlayışları kısaca değerlendirilmiş, sonrasında bu asırda Avrupa’da Türkolojiye dair yapılan ve Türk edebiyatı hakkındaki bilgimizi oldukça arttıran çalışmalara temas edilmiştir. Ardından Köprülü’nün 1910’lu ve 20’li yıllarda Türk edebiyatının doğru bir tarihini ortaya koymak hususundaki gayretlerinden bahsedilmiştir. En nihayet, Köprülü’nün eserlerini ortaya koymasını takip eden on yıllarda Türk edebiyatı tarihine dair malumatımızı zenginleştiren çalışmalara işaret edilmiştir. Makale okunduğunda görüleceği üzere 19. asır başlarından itibaren Avrupa’da Türkoloji sahasında mühim keşifler yaşanmış, fakat bunların Türkiye’ye yansıması oldukça geç olmuştur. Bununla birlikte Türk ilim adamları, 1910’lardan itibaren bu gelişmelere intibak etmiş ve Türkiye, Türk edebiyatı hakkındaki çalışmaların merkezi konumuna gelmiştir. Bu değişiklikte Köprülü’nün çok büyük bir tesiri olmuştur.