TIRHALA SANCAĞI‟NDAN YUNANİSTAN‟A TERKEDİLEN OSMANLI MİRASI

Balkanlar beş asırdan fazla bir süre Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Balkanların fethinin ilk yıllarından itibaren Osmanlı burada sistemli bir iskân politikası yürütmüştür. Fethettiği yerlere Anadolu’nun değişik bölgelerinden getirdiği Türk-Müslüman halkı yerleştirmiştir. İlk fetihler sonucu gerçekleştirilen iskân politikasıyla bölge, kısa sürede Türkleşmiş ve İslamlaşmıştır. Bölgede yaşanan demografik değişiklikle beraber yoğun bir imar faaliyeti yürütülmüştür. Mevcut şehirler yeni bir anlayışla imar ve ihya edilirken, yeni şehir ve yerleşim yerleri de kurulmuştur. Türklerin bölgeye iskânı ile birlikte imar faaliyetleri başlamış ve çok sayıda han, hamam, medrese, cami ve mescidin inşası gerçekleştirilmiş, böylelikle Türk-İslam kültür ve medeniyeti bu topraklara yerleşmeye başlamıştır. Osmanlı Devletinin Balkanlardaki fetih, iskân ve imarı belirli plan çerçevesinde yürütülmüştür. 1361 yılında Dimetoka’nın alınmasıyla Osmanlı egemenliği Yunanistan’da kurulmaya başlanmıştır. XIV. yüzyılın sonlarına doğru Dimetoka’nın fethine müteakip, Yunanistan’ın orta kısmı olan Tesalya Bölgesi Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Burada idari birim olarak Tırhala Sancağı kurulmuş ve sancak yaklaşık beş asır Osmanlı idari taksimatındaki yerini korumuştur. 1881 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması’yla Yunanistan’a devredilen sancak, bünyesindeki birçok Osmanlı mimari eser ve emlakını da Yunanistan’a terk etmiştir. Bu çalışma, vakıf kayıtlarını esas alarak, sancaktan Yunanistan’a terk edilen Osmanlı mirasını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda Tırhala Sancağı kazalarından Yunanistan’a terk edilen vakıf ve onlara bağlı emlakın çeşidi ve sayısı verilmiştir.