'Duino Ağıtları' ve 'Orpheus’a Soneler' Bağlamında Rainer Maria Rilke’nin 1910-1922 Yılları Arasındaki Yaşam Öyküsü

4 Aralık 1875'te Prag'da dünyaya gelen René (Rainer) Maria Rilke, modern Alman edebiyatın öncü temsilcileri arasında sayılır. Özellikle Duino Ağıtları’ı ve Orpheus’a Soneler’i onun şiir alanındaki başyapıtları olarak nitelenir. Ancak, söz konusu iki eserin yazımı çok zorlu koşullar altında gerçekleşmiştir. Rilke 1910 yılında derin bir krize sürüklenmiş, ancak Ağıtlar’ı ve Soneler’i 1922’de tamamladığında huzura erebilmiştir. Arada geçen yıllar (1910-1922), bu çalışmanın konusudur. Amacımız, söz konusu iki baş yapıtın nasıl ve hangi şartlarda yazıldığını irdelenmektedir. Rilke bu on iki yılda sanatında derin izler bırakan ve her iki eserin motiflerine yansıyan deneyimler yaşamıştır. Bu on iki yıl, aynı zamanda Rilke’nin olgunluğa ulaştığı “geç dönemi” olarak adlandırılır ve Malte Lauridds Brigge’nin Notları başlıklı romanın 1910 yılında yayınlanmasından sonra başlar. Paris’te geçen bu roman Alman dilinde yazılmış ilk modern roman olarak kabul edilir. Rilke, bu romanla ve ondan önce yayınlanan Yeni Şiirler’le sanatının zirvesine ulaşmasına ulaşmıştır. Ne var ki Malte Lauridds Brigge’nin Notları’nı bitirir bitirmez, belirtildiği gibi Rilke büyük bir üretkenlik krizine girmiştir. Daha sonraki yıllar, bu krizi aşıp aynı yüksek sanatsal düzeyde eser vermeye devam etme çabalamakla geçmiştir. Krizi aşmak için Rilke’nin ilk başvurduğu ilk çare, kendini çeviri yaparak oyalamaktı. Bu sıralarda yolculuk etme arzusu da boy göstermiştir. Rilke’nin “Orta Dönemi” (1902-1910) Paris’in damgasını taşırken, 1910’dan sonraki geç dönemine çıktığı yolculuklar ve gezileri damgasını vurmuştur. Bu inceleme işte bu yılları asıl olarak ele almaktadır ve baş yapıtı sayılan iki eseri Rilke’nin bu kadar yer değiştirmesine rağmen nasıl meydana geldiğini göstermeyi amaçlamaktadır. Rilke’nin yaşamında ve eserinde derin izler bırakan deneyimler, inceleme boyunca ele alınıp pozitivist bir bakış açısıyla yansıtılmaktadır. Yaşamöyküsündeki sıralamaya göre Rilke’nin bu yıllarda çıktığı ilk önemli gezi 1910 yılındaki Kuzey Afrika ve Mısır gezisidir. Eski Mısır uygarlığından ve Mağrip’teki canlı İslamdan Rilke önemli ölçüde esinlenmiştir. Nitekim 1912’de misafir kaldığı Duino şatosunda Duino Ağıtları’ınn ilk dizelerini kaleme almayı başarır. İkinci önemli gezisi 1912-13’te çıktığı İspanya gezisidir. İspanya’dan bir süre Paris’e döndükten kısa bir süre sonra, Birinci Dünya Savaşı patlak verir ve Rilke 1919’a kadar Almanya’da kalmak zorunda kalır. Ancak 1919’da bir daha geri dönmemek üzere Almanya’yı terk eder ve (1922’de her iki başyapıtını tamamlayacağı) İsviçre’ye yerleşir.